Drie koningen

Drie Koningen
Officiële vrije dag: Nee

Drie Koningen datums

Drie Koningen 2021
06-01-2021
Drie Koningen 2020
06-01-2020
Drie Koningen 2019
06-01-2019
Drie Koningen 2018
06-01-2018
Drie Koningen 2017
06-01-2017

Het feest drie koningen is één van de oudste feesten die ons land kent. Het feest is ontstaan in de vierde eeuw en stamt af van het Christendom. Oorspronkelijk werd dit feest gevierd om de verschijning van de zoon van God, Jezus, op aarde te vieren. Hierbij werd Jezus en alles wat belangrijk is geweest in het leven van Jezus, herdacht.
Onder andere: De geboorte van Jezus, het bezoek van de drie wijzen uit het oosten, overige belangrijke gebeurtenissen uit de jeugd van Jezus en de doop van Jezus die werd uitgevoerd door Johannes de Doper.

Er is in het begin nog een onduidelijkheid ontstaan over wanneer dit feest precies gevierd moest worden. De geboorte van Jezus werd op 25 december gevierd en niet in januari. Daarom is er uiteindelijk voor gekozen om de geboorte van Jezus op 25 december te blijven vieren en dat er op 6 januari de aanbidding van Jezus door de drie wijzen gevierd werd.

De drie koningen is tevens ook een internationale feestdag. Het wordt gevierd in veel voornamelijk Europese landen waarbij het Christendom door de geschiedenis een grote rol gespeeld heeft. Het wordt onder andere gevierd in: Andorra, Cyprus, Duitsland, Oostenrijk, Polen, Kroatië, Italië, Zweden, Finland, Zwitserland, Slowakije, Spanje en Griekenland.
Ook wordt drie koningen in landen buiten Europa gevierd. Denk hierbij aan landen zoals Argentinië, Chili, Brazilië, Australie, Libanon, Uruguay, Venuzuela, Puerto Rico, canada en Groenland.
Elk land heeft zijn eigen tradities en vieringen maar wat er altijd centraal zal staan is dat het gaat om de geboorte van Jezus en de aanbidding van de drie wijzen. De drie wijzen uit het oosten zijn de reden waarom dit feest gevierd wordt. Maar toch heet het feest drie koningen.

Van drie wijzen tot drie koningen

In de bijbel kun je lezen dat er drie wijzen uit het oosten het kerstkind kwamen bezoeken. Echter kun je het aantal wijzen niet terugvinden. In latere kerstverhalen die verteld worden met kerst is het aantal wijzen gespecificeerd naar het aantal drie. Dit is waarschijnlijk gebeurd omdat er drie geschenken werden aangeboden en ze het omschrijven als één geschenk per wijze. De geschenken die werden aangeboden voor de geboorte van Jezus waren mirre, wierook en goud.

In latere verhalen zijn de wijzen koningen genoemd. Dit heeft allemaal met verwijzingen uit de bijbel te maken. In Jesaja 60,3.6 staat er een gedeelte waarin verteld wordt over koningen die het volk beladen met goud, wierook en mirre. Van hieruit is de conclusie getrokken dat de wijzen wellicht drie koningen konden zijn en is het feest drie koningen genoemd. Dit is een ontwikkeling van de 18e eeuw. Tot de 18e eeuw werden de drie koningen nog wel de drie wijzen genoemd en in sommige volkeren zelfs de drie magiërs.

De viering van Drie Koningen vanaf de 4e eeuw

Drie koningen was vroeger een hele populaire feestdag en werd ook uitbundig gevierd. Het was een feestdag waar elk jaar weer naar werd uitgekeken. Tijdens dit feestdag stonden kinderen centraal. Kinderen kregen cadeautjes en lekkernijen. Ook was het, net zoals Pasen, een traditionele doopdag. Als je je kind op deze dag liet dopen dan werd er veel geluk, gezondheid en voorspoed voorspelt. Ook werd er krijt en water gezegend door de priester. Het gezegende water wordt ook wel wijwater genoemd. In de volksmond wordt dit ook wel driekoningenwater genoemd. Het wordt gezien als magisch en krachtig water wat in sommige landen ook wordt gezien als water dat kan genezen en helen. Het wordt in verschillende ceremonies gebruikt om zowel mensen en dieren te weren van duivelse invloeden en ziekten.

Met dit wijwater werden de huizen van de gelovigen gezegend en werd er voor het aankomende jaar veel voorspoed beloofd. Bij deze huiszegen werden de letters CMB op de deuren geschreven met het gezegende krijt. Hierdoor hoopt men dat al het kwaad op afstand gehouden kon worden en de geesten de gezegende huizen voorbij zouden gaan. Deze letters blijven tot minstens Pinksteren op de deuren staan.

De letters CMB staan voor een Latijnse zegenspreuk: Christus Mansionem Benedicat. Dit vertaalt zich naar Christus zegene dit huis. Ook verwijzen de letters naar de namen van de drie wijzen uit het oosten: Caspar, Melchior en Balthasar.

De drie wijzen waren de eerste ‘niet Joden’ die Jezus hebben bezocht. Vanaf de 4e eeuw tot nu worden deze letters door Christenen op de deuren geschreven met drie koningen. Het wordt geschreven in de volgende vorm: xx+C+M+B+yy. De xx staat voor de eerste twee cijfers van het jaartal en de yy staan voor de laatste twee cijfers van het jaartal. Voor dit jaar zal het er als volgt uitzien: 20+C+M+B+20. De plusjes in de geschreven vorm staan voor kruizen die in het Christendom een belangrijke rol spelen.

De viering van drie koningen in Nederland

Nederland is één van de landen waarbij drie koningen binnen de Christelijke en Rooms Katholieke gemeenschap nog groots wordt gevierd. De kinderen gaan langs de huizen en zingen liederen terwijl ze al wandelend met versieringen blijdschap over proberen te brengen. Vroeger was dit wel anders. Tussen de 7e en 17e eeuw werden er leden uit het koor ingezet om langs de huizen te gaan en liederen te zingen. Deze leden van het koor konden hierdoor beloond worden met geld en broden. Met het geld werd er eten en drinken voor de armen gekocht en het brood werd ook verdeeld onder de minder bedeelde. Vanaf de 17e eeuw werd dit meer een volksfeest en gingen de kinderen langs de deuren om liederen te zingen. Het vrijgevig zijn naar de armen toe is echter nooit veranderd. Tot op de dag van vandaag wordt er een maaltijd geserveerd op drie koningen in alle kerken voor de minder bedeelde.

De dag van vandaag gaan kinderen nog steeds langs de deuren met hun mooiste liederen. Ze hebben gekleurde lampionnen bij zich. Het meedragen van ‘vuur of licht’ is een eeuwen oude traditie. Vroeger droegen de koorknapen fakkels met zich mee om de boze geesten en slechte zielen te verjagen. Deze traditie is er ingebleven, echter wordt het nu als een decoratief iets ingezet en wordt het niet meer gezien als het wegjagen van de demonische geesten en gedaanten.
Ook krijgen de kinderen, net als de koorknapen vroeger, een beloning. Het is lichtelijk vergelijkbaar met halloween waarbij kinderen ook de deuren langsgaan met kostuums om snoepjes te krijgen. Nu is het ook de gewoonte om de kinderen snoepgoed of geld te geven.

Ook wordt dit feest thuis gevierd. Het wordt gevierd zoals we kerst vieren. Het gaat om saamhorigheid met de familie en vrienden, gezelligheid, veel eten en drinken en liederen zingen. Er worden speciale drie koningen gerechten gemaakt zoals Koningsbrood of koningstaart. Vaak wordt dit ook nog gedaan in de ruimte waar de kerstboom staat. Waar bij andere mensen de kerstboom er na kerst of op 1 januari uitgaat staat de boom bij mensen die drie koningen vieren er nog tot 6 januari. Na afloop van het diner wordt de boom symbolisch uit het huis verwijderd, word er CMB op de deurpost geschreven en gaat het nieuwe jaar officieel in.

Drie Koningen in andere landen

Drie Koningen wordt in elk land dat er aan mee doet bijna op de zelfde manier gevierd. Het kind staat centraal en krijgt presentjes en lekkernijen. De kinderen gaan zingend de deuren langs en worden beloond met snoep en geld. Toch zijn er per land ook net andere ceremonies of activiteiten die worden toegepast. In Spanje gaat het cadeau vaak samen met een ‘prank’ – het uithalen van een grapje om de kinderen te doen lachen. In Duitsland verzamelen de kinderen groente en fruit en doneren deze aan de armen (of organisaties zoals die vergelijkbaar zijn met de voedselbank) en in België worden er muntstukken verstopt in het koningsbrood of in de koningstaart en wie deze vindt is die dag koning of koningin.