Internationale Vrouwendag 2025

8 maart is het Internationale Vrouwendag; de dag dat we extra stil staan bij de emancipatie van vrouwen. Solidariteit en strijdbaarheid van vrouwen; dat is wat belangrijk is op deze bijzondere dag. Ondanks de vele veranderingen en vooruitgang van de afgelopen tijd is een dag waarop we extra aandacht besteden aan de geëmancipeerde vrouw nog altijd hard nodig.

Waarom 8 maart?

Internationale Vrouwendag bestaat sinds 1911. De oorsprong ligt echter nog verder in het verleden. In New York vond in 1908 voor het eerst een vrouwenstaking plaats. Dit gebeurde op 8 maart. De vrouwen staakten destijds omdat zij het niet eens waren met de slechte werkomstandigheden in de textielindustrie. Achteraf kan deze staking worden gezien als het startschot voor vrouwenemancipatie. Het was de Duitse socialiste Clara Zetkin die in 1910 voorstelde om 8 maart uit te roepen tot Internationale Vrouwendag. Dit deed ze tijdens de Internationale Vrouwenconferentie in Kopenhagen. Haar voorstel werd destijds niet meteen overgenomen. Zo vierde men in Nederland op 12 maart 1912 voor het eerste Internationale Vrouwendag. 8 maart bleef echter een datum van stakingen. In 1917 staakten vrouwen op deze dag in Sint-Petersburg, onder leiding van Aleksandra Kollontaj. Ook zij staakten omdat ze het niet eens waren met de slechte werkomstandigheden in de textielindustrie. Het Internationale Vrouwensecretariaat besloot daarop dat vanaf dat moment overal ter wereld op 8 maart Internationale Vrouwendag gevierd zou worden. In een tijd dat socialisme werd gezien als iets gevaarlijks, waren met name kapitalistische landen niet bezig met deze socialistische feestdag. Ze erkenden hem vaak niet en er werd dan ook niets gevierd. Dit bleef zo gedurende een groot deel van de Koude Oorlog. Pas na de tweede feministische golf in de jaren zestig nam de populariteit van de dag weer toe. Overal ter wereld werd Internationale Vrouwendag gevierd met demonstraties, conferenties, bijeenkomsten en nog veel meer. De VN erkende de dag in 1978.

Internationale Vrouwendag in Nederland

Het duurde even voor Internationale Vrouwendag een succes werd in Nederland. Lange tijd wisten weinig mensen van het bestaan en werd er dan ook vrijwel niets georganiseerd op 8 maart. Later won de dag aan populariteit en tegenwoordig worden er tal van evenementen georganiseerd op deze bijzondere dag. Er wordt op deze dag aandacht gevraagd voor een aantal diverse thema’s. Denk bijvoorbeeld aan economische zelfstandigheid van vrouwen, het aanpakken van seksueel geweld, meer gelijkheid op de werkvloer en het voorkomen van discriminatie. De feestdag is bij uitstek de gelegenheid om stil te staan bij al deze zaken.

Waarom is deze dag nodig?

Nu vraag je je wellicht af of een dag als deze echt nodig is. Er is de afgelopen jaren, zeker in de Westerse wereld, al veel veranderd. Vrouwen werken steeds vaker, ze verdienen meer en worden in principe gezien als gelijk aan de man. Er zijn grote stappen gezet op het gebied van vrouwenemancipatie. Maar we zijn er helaas nog niet. Er zijn nog voldoende misstanden, ook hier in het Westen. Vrouwen zijn in veel situaties nog niet gelijk aan mannen. Zo verdienen vrouwen nog altijd minder dan hun mannelijke collega’s. Ze werken minder uren en zijn vaker verantwoordelijk voor het huishouden. Ze leven bovendien vaker in armoede e een groot deel is nog altijd afhankelijk van een man. Bovendien hebben veel vrouwen nog altijd te maken met seksueel geweld of intimidatie. Er valt dus nog genoeg te verbeteren. Op een dag als Internationale Vrouwendag kunnen we hierbij stilstaan. Er wordt aandacht gevraagd voor de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Men strijdt voor meer vrouwenemancipatie en demonstreert tegen discriminatie en seksisme. 8 maart is de dag dat feministen van zich kunnen laten horen en strijden voor een gelijke wereld.

Vrouwenemancipatie: de huidige stand

Vrouwenemancipatie zet zich er wereldwijd voor in dat mannen en vrouwen gelijke rechten krijgen op politiek, sociaal, economisch, juridisch en cultureel vlak. Vrouwen hadden lange tijd een ondergeschikte rol aan de man. Ze mochten niet werken en hadden nergens inspraak in. Zo mochten zij niet stemmen of politiek bedrijven. Sterker nog, ze mochten vaak niet eens zelf kiezen met wie ze trouwden. Dit begon te veranderen in de twintigste eeuw. Rond 1900 begonnen vrouwen hun plek op te eisen. Zo werd er bijvoorbeeld gestreden voor stemrecht en in 1917 kregen vrouwen dan ook eindelijk kiesrecht. Het ging destijds wel enkel om passief kiesrecht. Actief kiesrecht was nog altijd alleen opengesteld voor mannen. Het duurde nog tot 1919 voordat er ook actief kiesrecht aan vrouwen werd toegekend. In 1922 kregen Nederlandse vrouwen voor het eerst de kans te stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. De periode waarin vrouwen vochten voor het kiesrecht wordt ook wel de eerste feministische golf genoemd. De tweede feministische golf vond plaats in de jaren zestig en zeventig. Deze werd gekenmerkt door actiegroepen zoals Dolle Mina. Er werd gestreden voor gelijke rechten en meer emancipatie voor vrouwen. Verschillende thema’s kwamen aan bod. Vooral de acties voor de legalisering van abortus waren een groot succes. We kennen allemaal de leus ‘Baas in eigen buik’. Deze is afkomstig uit deze tijd. De vrouwen streden, met succes, voor het legaliseren van abortus. Ten slotte wordt ook gesproken van de derde feministische golf. Deze begon circa midden jaren negentig. Vrouwen eisen meer gelegenheden tot zelfontplooiing en keuzemogelijkheden en demonstreren tegen bepaalde discriminerende gebruiken. Er is al veel bereikt, maar nog altijd krijgen vrouwen niet dezelfde kansen. Vrouwenemancipatie is dus zeker nog niet ten einde.

Verschillen tussen mannen en vrouwen

Vrouwen en mannen zijn op veel vlakken nog niet gelijk aan elkaar, ook in deze moderne tijd. We benoemen een aantal gebieden waarin man en vrouw nog altijd ongelijk zijn en waar vrouwen nog een flinke inhaalslag moeten maken.

• Het huishouden: gemiddeld besteden vrouwen per week 47 uur aan onbetaalde arbeid en 14 uur aan betaalde arbeid. Mannen besteden daarentegen slechts 23 uur aan onbetaalde arbeid en 39 uur aan betaalde arbeid. Vrouwen nemen over het algemeen dus een veel groter deel van het huishouden op zich.
• Politiek: vrouwen mogen weliswaar stemmen en politiek bedrijven. Toch delen zij hier veel minder aan mee dan mannen. Zo is bijvoorbeeld slechts 38% van de Tweede Kamerleden vrouw.
• Werk: dit is ongetwijfeld het meest besproken thema als het gaat om vrouwenemancipatie. In de eerste plaats werken mannen veel vaker dan vrouwen. Dit heeft er vooral mee te maken dat vrouwen nog altijd vaak de zorg voor de kinderen op zich nemen. Hierdoor zijn zij gedwongen minder te gaan werken. 5 op de 10 vrouwen in Nederland wordt hierdoor zelfs economisch onzelfstandig. Zij zijn afhankelijk van hun man en zouden het alleen niet redden op financieel gebied. Daarnaast verdienen vrouwen gemiddeld 17 procent minder loon. Dit noemen we de loonkloof. Deze is gekrompen in de afgelopen jaren, maar bestaat nog steeds. De loonkloof wordt niet alleen bepaald doordat vrouwen minder uren werken. Ze krijgen ook voor dezelfde functie (en hetzelfde aantal uren) regelmatig minder betaald dan hun directe mannelijke collega’s. Ten slotte werkt 1 op de 6 hoogopgeleide Nederlandse vrouwen onder haar niveau. Er is dus nog genoeg werk aan de winkel om de verschillen tussen mannen en vrouwen op het gebied van werk te verkleinen.

Activiteiten op Internationale Vrouwendag

Tegenwoordig kun je op tal van plekken in Nederland Internationale Vrouwendag vieren. Vooral in Amsterdam is voldoende te doen, van demonstraties tot conferenties en toespraken. En er komen elk jaar weer nieuwe activiteiten bij! Naast vrouwenorganisaties zijn er ook steeds meer andere organisaties, zoals musea, theaters en universiteiten, die aandacht besteden aan deze belangrijke en historische dag. Check snel of er ook bij jou in de buurt iets wordt georganiseerd op 8 maart.