Nationale nachtvlindernacht 2024

Nachtvlinders

We staan er niet echt bij stil, maar ’s nachts, vooral tijdens de zomermaanden, is er qua vlinders nog veel te beleven. Nachtvlinders leiden een verborgen leventje en worden niet zomaar waargenomen. Toch zijn er manieren om ze te bekijken. Je kunt gebruik maken van een aantal methodes, zoals het neerzetten van zoetigheid of gebruik maken van licht. Hanteer je een combinatie van beiden, dan krijg je de beste resultaten.

Nachtvlindernachten zijn bedoeld om ons kennis te laten maken met deze nachtdiertjes. Al jaren wordt elk jaar weer een nachtvlindernacht gehouden. In 2024 zal dit zelfs al voor de 20e keer zijn.

Het is leuk om aan deze activiteit mee te doen. Je kunt dit alleen of met je gezin in je eigen achtertuin doen of samen met anderen op excursie gaan.

Doel

Tijdens de nachtvlindernacht wordt op veel plekken in Nederland gekeken naar de nachtvlinder. Waarnemingen en tellingen kunnen online worden doorgegeven. Het meetnet nachtvlinders verwerkt alle informatie en men krijgt zo een beeld hoeveel nachtvlinders er zijn, welke soorten en waar deze zich zoal bevinden.

Foto’s maken en op social media plaatsen is ook één van de activiteiten die door de stichting op prijs wordt gesteld. Er zijn prachtige exemplaren te bewonderen, die je overdag als mens normaal nooit ziet. Door de nachtvlindernacht krijg je meer inzicht in de nachtvlinder.

Nachtvlinderbestand

Het nachtvlinderbestand (Noctua) neemt alle waarnemingen voor zijn rekening. Dit bestand van de Vlinderstichting geeft een helder beeld van wat men als leek heeft waargenomen. Het vlinderzoeksysteem, wat gevonden kan worden op de website, helpt mee om de waarneming van een bepaalde nachtvlinder te verifiëren.

De nachtvlinder en de dagvlinder

Nachtvlinders worden ook wel motten genoemd. Het verschil met de dagvlinder zit hem er natuurlijk in, dat de dagvlinder actief is met daglicht en de nachtvlinder houdt van het donkerte. Dagvlinders hebben dunne antennes met een verdikking aan het uiteinde. Ziet er uit als een knopje. Nachtvlinders hebben ook antennes maar zonder dat het uiteinde verdikking vertoont. De dagvlinder zit graag in de zon en verwarmt op deze manier zijn vleugels. Zo kan hij vliegen. Nachtvlinders hebben ook warmte nodig om te vliegen en dat doen ze door hun vleugels te laten trillen.

Soorten nachtvlinders

Er zijn natuurlijk veel categorieën nachtvlinders. Hieronder vindt je een korte beschrijving van een drietal soorten.

De Atlasvlinder

De atlasvlinder is de grootste nachtvlindersoort en behoort tot de nachtpauwogen. Bruin van kleur met mooie, donkere accenten. De spanwijdte van de vleugels kan wel 30 cm. bedragen. Het is geen grote vlieger maar wel een actieve soort. Het aparte van deze vlinder is het kleine lijfje wat in geen verhouding staat tot de vleugels. Deze vlinder komt voor in Azië.

Peper en zoutvlinder

Deze nachtvlindersoort wordt ook wel Berkenspanner genoemd. Deze vlinder stamt uit de familie van de Geometridae. Dit is de familie van de spanners. De spanwijdte is 35 tot 60 mm. Er zijn twee verschijningsvormen, namelijk de vrijwel zwarte en de witte met zwarte spikkels. De rups lijkt op een takje en leeft in bomen en struiken. Deze rups en vlinder leven hoofdzakelijk in parken, bossen en tuinen.

Amerikaanse maanvlinder

Deze fantastische limekleur nachtvlinder heeft een spanwijdte van 7,5 tot 10,5 cm. De achtervleugels lopen uit in lange staartvleugels. In het midden zit een bruine vlek. Komt af op lichtbronnen en kan zeer goed vliegen. De Berk, Els en Walnoot zijn geliefde plekken om op te verblijven. Komt voor in het oosten van Amerika en het noorden van Mexico en Canada.

Nachtvlinders lokken

Licht

Om de nachtvlinder goed te bekijken is het aan te raden met een lichtbron te werken. Zet een felle lamp bij een opgespannen laken. Dit werkt als het ware als een magneet. Dit oppervlak is groot en zal met de juiste felle lamp tot prima resultaten komen. Er zijn speciale lampen verkrijgbaar zoals ML-lampen, Kwikdamplampen en HPL-lampen. Wanneer de schemering invalt zullen de nachtvlinders verschijnen. Echter pas na middernacht, zullen de meeste soorten zich laten zien. De nachtvlinders komen op het verlichtte laken af en gaan hier op zitten. Zo zijn ze goed te bewonderen.

Heb je geen zin om een hele nacht op te blijven, maak dan een lichtval.

Vul een grote bak met eierdozen. Bevestig hierop een trechter met daarboven een felle lamp. De nachtvlinders worden aangetrokken door het licht en vallen in de trechter. Ze komen terecht in de bak met eierdozen en blijven daar in zitten. De volgende ochtend kunnen ze goed worden bekeken. Er zijn kant- en klare lichtvallen verkrijgbaar. Deze kunnen worden aangeschaft in entomologiespeciaalzaken.

Zoetigheid

Evenals heel veel andere insecten zijn nachtvlinders gek op zoet. Bepaalde stropen en smeersels zijn perfect om de nachtvlinder te vangen en te bekijken. Vooral wanneer de combinatie met alcohol wordt gebruikt trekt dit de nachtvlinder aan. Meestal zijn de soorten die op zoetigheid afkomen, andere soorten dan de nachtvlinder die naar het licht toevliegt.

Recept

Onderstaand recept is fantastisch om de vlinders te lokken.

Schaf een gewone pot met suikerstroop aan en voeg hier nog eens twee eetlepels suiker aan toe. Giet hierbij een flinke scheut van een alcoholhoudend drankje bij. Dit kan wijn, bier of een vruchtenlikeur zijn. Alles flink door elkaar roeren en er voor zorgen dat het goed smeerbaar is. Dit mengsel een aantal dagen laten staan en goed laten gisten. Ingrediënten als overrijp fruit (bananen), appel- of perensiroop en rum kunnen ook prima in de strijd worden gegooid.

De Nachtvlindernacht

Maak in ieder geval een dag of twee voor de vlindernacht deze mix klaar. Het mengsel moet goed smeerbaar zijn en kan een uur voor zonsondergang met een oude afwaskwast op bomen en muren worden aangebracht. Doe dit op ooghoogte. Ruwe oppervlakken zijn het beste om te gebruiken. Controleer met een zaklamp of de boom goed is besmeerd.

Bloemen

De meest natuurlijke manier om vlinders naar de tuin te lokken is door het planten van bloemen en struiken, die aantrekkelijk zijn voor de nachtvlinder. Een aantal bloemen zullen vooral in de avonduren heerlijk geuren en aantrekkelijk zijn voor vlinders. De alom bekende Vlinderstruik is er een van. Deze wordt overdag bezocht door de dagvlinder en wanneer het donker wordt door de nachtvlinder. Maar ook de:

• Siertabak
• Kamperfoelie
• Rode spoorbloem en
• Teunisbloem

zijn aantrekkelijke plantensoorten. Wanneer het donker is, kun je met een afgeschermde zaklamp (rode folie, nachtvlinders zien geen rood licht) de vlinders gaan bekijken.