Oudejaarsavond

Oudejaarsavond is een van de meest gevierde dagen ter wereld. Op deze dag wordt op een feestelijke wijze afscheid genomen van het oude jaar. Deze viering gaat meestal gepaard met een aantal gebruiken en tradities. Oud-en-nieuw wordt in elke cultuur gevierd, alleen niet altijd op dezelfde dag. Daarnaast heeft oudejaarsavond ook een rijke geschiedenis!

De geschiedenis van oudejaarsavond

Het ontstaan van oudejaar begon bij de Babyloniërs, Germanen en Romeinen. De Babyloniërs vierden de ingang van een nieuw jaar op een aparte manier: op deze dag werd een slaaf tijdelijk op de koningstroon gezet, om vervolgens geofferd te worden aan de goden. De Babyloniërs offerden de slaaf, omdat ze dachten dat de goden de koning gingen straffen met Nieuwjaar. Bij de Germanen ging het er niet veel vrolijker aan toe, want zij offerden dieren waarmee ze demonen wilden afschrikken. Nadien werden deze dieren opgegeten en werd er alcohol genuttigd. Daarmee werden de eerste beginselen gelegd voor de oudejaarsavond die we nu kennen. Bij de Romeinen ontstond pas echt het begin van een westerse traditie. Het was Julius Caesar die in 46 voor Christus vaststelde dat elk nieuw jaar op 1 januari begon, in plaats van in het begin van de lente. Deze traditie werd echter niet geaccepteerd door christenen, maar later werd er een christelijke betekenis aan toegevoegd, zodat nieuwjaarsdag ook door hen geaccepteerd kon worden. Volgens de kerk was het nieuwe jaar een feest rond de besnijdenis van Jezus.

Oudejaarsavond de dag van vandaag

De dag van vandaag worden er gelukkig geen offers meer gebracht tijdens oudejaarsavond of nieuwjaarsdag. In plaats daarvan eten we op oudejaarsavond allerlei heerlijke hapjes en drankjes ter inleiding van het nieuwe jaar. Sommige gezinnen delen ook pakjes uit op oudejaarsavond en vaak blijft de kerstboom die we rond kerstavond opgezet hadden, ook deze dag nog staan. Oudejaarsavond wordt wereldwijd zowel thuis, als buitenshuis gevierd. Sommige gezinnen gaan die avond naar een restaurant en daarna in een café een glas champagne drinken om te toasten op het nieuwe jaar. Anderen maken er een groot feest van. Er zijn nog een aantal andere gewoonten en tradities:

Wenskaarten en nieuwjaarsbrief

In de periode tussen Kerst en Nieuwjaar worden er miljoenen kerstkaartjes over de hele wereld gestuurd. Deze traditie wordt in de meeste landen toegepast. In België maken de kleinsten op school ook een nieuwjaarsbrief die ze op de eerste dag van het jaar voorlezen aan hun familieleden. Deze brief dient om hen geluk en voorspoed toe te wensen voor het nieuwe jaar en meestal krijgt het kind na het lezen van de brief een zakcentje toegestopt. Het sturen van nieuwjaarsbrieven werd echter al gedaan in de vijftiende eeuw. Natuurlijk gaat het hier niet over kinderen die brieven voorlazen aan hun familieleden, maar wel over vorsten en geleerden die elkaar een nieuwjaarsbrief stuurden om de andere op de hoogte te houden van de stand van zaken. Wat later bevatte deze brief de beste wensen naar de ontvanger en rond de 16de en 17de eeuw stuurde ook de rijkere bevolking nieuwjaarsbrieven naar elkaar met gelukwensen. Rond de 18de eeuw werd dit door iedereen gedaan. Daaruit zijn zowel de nieuwjaarsbrieven, als de wenskaarten ontstaan.

Feestelijke gerechten

In bijna ieder land ter wereld is het gebruikelijk om tijdens oudejaarsavond een feestelijke maaltijd te eten. In Nederland worden er vaak oliebollen en appelflappen gegeten tijdens oud en nieuw. Vroeger werden er voornamelijk spekdikken (kleine pannekoekjes) en kniepertjes (wafeltjes) gegeten. Kniepertjes worden nog veelal in het oosten van Nederland gegeten. In Zweden en Noorwegen wordt er rijstpudding gegeten. In Cuba, Oostenrijk, Spanje en Portugal wordt vaak speenvarken klaargemaakt. In Griekenland eet men een speciale nieuwjaarscake. In Duitsland wordt er vis gegeten. De feestelijke gerechten verschillen dus sterk per land, maar in vrijwel alle landen wordt er op oudejaarsavond (soms ook op nieuwjaarsdag) lekker gesmuld!

Goede voornemens

Meestal worden er rond de periode van oudejaarsavond ook goede voornemens gemaakt. Goede voornemens zijn intenties voor het nieuwe jaar. Stoppen met roken, gewicht verliezen en positiever in het leven staan zijn goede voornemens die vaak voorkomen. De bedoeling van goede voornemens, is dat je een belofte maakt aan jezelf om bepaalde gedragingen te veranderen.

Oudejaarsavond over de hele wereld

Oudejaar vieren gebeurt overal ter wereld erg verschillend. Niet alleen de gewoonten en tradities zijn anders, maar in sommige landen wordt oudejaarsavond ook gewoon niet op 31 december gevierd. Dat heeft voornamelijk te maken met religie. Chinezen vieren Chinees nieuwjaar rond januari/februari, joden vieren oudejaar op Rosj Hasjana, rond het einde van september. Hindoes vieren oudejaar rond februari/maart en moslims vieren oud-nieuw op de eerste dag van de islamitische maand Muharram. Afhankelijk van de religie kan de datum waarop Oudejaarsavond wordt gevierd verschillen.

Daarnaast is er het tijdsverschil. De eerste landen die oud en nieuw vieren zijn Samoa, de Line-eilanden en Tonga. Dit zijn eilanden die ten zuiden van Hawaï liggen en in tijdzone UTC+14 vallen. De laatste landen die oudejaarsavond vieren zijn: Bakereiland en Howlandeiland, deze vallen in de UTC-12 tijdzone. Tussen deze landen zit een verschil van maar liefst 26 uur en toch liggen ze relatief dicht bij elkaar.

Bijzondere oudejaarsvieringen

Elk land heeft zo zijn eigen tradities, maar sommige tradities zijn al wat unieker dan andere. In Spanje hebben ze bijvoorbeeld de bijzondere traditie om op de laatste 12 seconden van het jaar, bij elke klokslag een druif te eten. Dit doen ze omdat ze geloven dat het hen twaalf maanden lang geluk zal brengen. In Brazilië is het de gewoonte om met oudejaarsavond in het wit gekleed te gaan voor geluk in het nieuwe jaar. Daarnaast is ook de kleur van je onderbroek belangrijk. Zo zou je rood moeten dragen om passie aan te trekken, groen voor gezondheid en geel voor rijkdom. In Denemarken gooien ze op oudejaarsavond met servies, hoe meer scherven er zijn, hoe meer geluk het nieuwe jaar je zal brengen.

Als je denkt dat het niet meer gekker kan, dan moet je tijdens oudejaarsavond eens naar Ecuador gaan. Daar wordt bij het inluiden van het nieuwe jaar een levensgrote poppen verbrand. Dit doen ze om de negatieve energie van het afgelopen jaar te verdrijven. Ook Schotland doet niet onder qua gekkigheid, want in Schotland mag je niet zomaar als eerste iemands huis betreden na middernacht. Tenzij je een grote donkerharige man bent met een geschenk, want dat brengt geluk!

Oudejaarsavond in Nederland

In Nederland wordt oudejaarsavond vaak in huiselijke kring gevierd. Oliebollen en appelflappen zijn een lekkernij wat in vrijwel ieder huis terug te vinden is. Vaak wordt er in verschillende steden vuurwerk afgestoken en wanneer het nieuwe jaar van start is gegaan, dan wensen we iedereen geluk met de beste wensen en drie dikke kussen. Het aantal kussen kan soms wel verschillen en in sommige situaties wordt er eerder een hand gegeven in plaats van kussen.